حداقل افزایش مزد؛ 170 هزار تومان/ بار مالی هزار میلیارد تومانی

ابراهیم علیزاده: تجربه سال‌های 1370 تاکنون اقتصاد ایران نشان می‌دهد که میزان افزایش حداقل دستمزدها در بیشتر سال ها بیش از تورم اعلامی از سوی مقامات رسمی کشور است. طی این بیش از دو دهه تنها هفت سال بوده که میزان حداقل مزد به اندازه تورم افزایش نیافته است. به همین دلیل در امسال نیز با توجه به سنوات گذشته پیش‌بینی می‌شود که حداقل دستمزد کارگران به میزان تورم افزایش یابد. طبق ماده 41 قانون کار نیز حداقل دستمزد هر سال باید با توجه به نرخ تورم و رقم حداقلی تامین کننده معیشت کارگران تعیین شود.

هرچند در مورد نرخ تورم مراجع رسمی مانند مرکز آمار وجود دارد که این نرخ را اعلام می‌کند اما در مورد رقم حداقلی تامین‌کننده معیشت کارگران مرجعی رسمی وجود ندارد. تنها مقامات کارگری طی سال‌های اخیر این میزان را محاسبه و اعلام کرده‌اند که معمولا آنچه که به عنوان حداقل مزد با آنچه که مقامات کارگری به عنوان رقم حداقلی تامین‌کننده معیشت کارگران محاسبه کرده‌اند فاصله بسیاری وجود دارد.

مثلا در سال گذشته آن طور که ستاد مزد وابسته به یک تشکل کارگری برآورد کرده بود هزینه 12 قلم کالای پر اهمیت در سبد معیشت یک خانوار چهار نفره در طول یک‌ ماه بیش از دو ‌میلیون و 200 ‌هزار تومان بوده است. این در حالی است که در سال گذشته حداقل مزد را 487 هزار تومان تعیین کردند.

تورم برآوردی امسال

طی سال‌های 1370 تاکنون تنها در تعیین حداقل مزد سال‌های 1373 ، 1374 ، 1378 ، 1387 ، 1390 ، 1391 و 1392 میزان حداقل مزد به اندازه میزان تورم افزایش نیافته است. در بقیه سال‌ها معمولا میزان کف دستمزد حداقل به اندازه تورم افزایش یافته است. برای حداقل مزد سال آینده نیز هرچند هنوز میزان نرخ تورم مشخص نیست اما طبق برآورد مقامات دولتی حداقل تورم 35 درصد خواهد بود.

آن طور که محمد ترکان، مشاور ارشد رئیس جمهوری چهارم آبان ماه امسال در مراسم آغاز به کار دومین نمایشگاه برترین‌های مبلمان گفته تورم تا پایان سال به 35 درصد می‌رسد.

ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی نیز 22 مهر ماه امسال در حاشیه اجلاس پاییزه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول اظها کرده بود که تورم تا پایان امسال 36 درصد می‌شود.

با احتساب حداقل تورم 35 درصدی تا پایان امسال میزان حداقل مزد سال آینده اگر به همین میزان 35 درصد هم که افزایش یابد با 170 هزار تومان افزایش به 657 هزار تومان می‌رسد.

البته اگر نرخ تورم تا پایان سال تغییری نکند و بر روی همان رقم بیش از 40 درصدی باقی بماند که آخرین بار بانک مرکزی اعلام کرده، آن وقت میزان حداقل مزد ممکن است معادل 40 درصد یعنی 194 هزار تومان افزایش یابد و به 681 هزار تومان برسد.

هزار میلیارد تومان بار مالی افزایش مزد

هرچند هم اکنون به صورت دقیق مشخص نیست چند درصد کارگران حداقل دستمزد را دریافت می‌کنند اما آخرین آمار از یک مقام مسئول حاکی از آن است که نزدیک به 30 درصد کارگران حداقل حقوق را دریافت می‌کنند. چهار سال پیش محمد جهرمی در مقام وزیر کار گفته بود: نزدیک به 30 درصد کارگران حداقل حقوق را دریافت می‌کنند. با توجه به آمار 12 میلیون نفری که سازمان تامین اجتماعی به عنوان افراد اصلی تحت پوشش خود اعلام کرده، می‌توان محاسبه کرد حداقل سه میلیون و 600 هزار کارگر حداقل مزد دریافت می‌کنند. افزایش حداقل 170 هزار تومانی برای هر کدام از این کارگران 612 میلیارد تومان بار مالی دارد.

البته اگر آمار رئیس هیئت مدیره مجمع عالی نمایندگان کارگری را که اسفند ماه سال گذشته ارائه کرده بود معیار قرار دهیم آن وقت باید اشاره کرد که 60 درصد کارگران حداقل مزدبگیر هستند. آن وقت با توجه به این رقم که نسبت به رقم چهار سال پیش ارائه شده توسط وزیر کار به روزتر هم است می‌توان محاسبه کرد که بیش از هفت میلیون و 200 هزار نفر حداقل‌بگیر هستند. بنابراین اگر به حقوق هرکدام از این هفت میلیون و 200 هزار نفر حداقل 170 هزار تومان اضافه شود آن وقت در مجموع این افزایش حداقل مزد بیش از هزار و 224 میلیارد تومان برای بدنه تولید کشور بار مالی خواهد داشت.
البته این میزان بار مالی با توجه به افزایش کمتر سایر سطوح دستمزدی افزایش بیشتری هم خواهد داشت ولی محاسبه دقیق آن با توجه به ضعف آماری در کشور ممکن نیست.

_ جدول حداقل مزد و تورم