اولين واحد پولی، سکه صد دينار (صنار) بود که توسط سلطان محمود غزنوی ضرب شد و به اسم "محمودی" ناميده میشد. در همان زمان، شاهان سامانی ماورالنهر، سکه‌های نقره پنجاه ديناری ضرب کردند که "شاهی" ناميده میشد. در حقيقت، يک شاهی، نصف يک محمودی يا به عبارت ديگر، يک محمودی، دو شاهی بود. تا زمان‌هایی سکه‌های نقره مورد استفاده، شاهی و محمودی بودند. واحدهای ديگری مثل "قران" (هزار دينار) و تومان (ده هزار دينار)، فقط واحد محاسبه بودند و عملا" هيچ سکه‌ای به نام قران يا تومان ضرب نمیشد (کلمه تومان از لفظ مغولی تومان به معنی ده هزار است. نمونه‌اش را در منصب "تومان باشی" می‌شود ديد: فرمانده ده هزار نفر).
در دوره صفوی، شاه عباس شروع به ضرب يک سکه کرد به ارزش ٢٠٠ دينار يا دو محمودی. اين سکه به "عباسی" معروف شد و بسيار مورد استفاده قرار گرفت. در همين زمان، به علت رابطه پرتغال با ایران، سکه‌های پرتغالی در ايران رايج شد اين سکه‌ها "رئال" نام داشتند ( که هنوز هم واحد پول بعضی از مستعمرات سابق پرتغال، مثل برزيل است). اين واحد پول، بر مبنای وزنش، مطابق ١١٧٥ دينار گرفته شد و در ايران به اين اندازه خريده میشد.
سکه رئال پرتغال در ايران به عنوان ريال رواج پيدا کرد به این ترتیب دولت ايران دست به ضرب سکه‌های ريال زد که برای مبالغ بالا بکار می‌رفت. در اواخر قرن هجدهم ميلادی، نادرشاه افشار هم يک نوع سکه به ارزش ٥٠٠ دينار ضرب کرد که به اسم خودش "نادری" خوانده میشد، اما خيلی زود در فرهنگ عام به جای لفظ نادری، استفاده از لفظ "ده شاهی" (شاهی = پنجاه دينار و ده شاهی = پانصد دینار) رواج پیدا کرد.
در طول سلطنت قاجار، سکه‌های مورد استفاده در ايران، شاهی، صنار، عباسی، و ده شاهی بودند، و در اواخر دوره قاجار، سکه‌های هزار ديناری و دو هزار ديناری هم ضرب شدند. (يک قرانی و دو زاری). در ابتدای سلطنت پهلوی برای یک‌دست شدن واحد پول ایران، سکه‌های ريال بجای ١١٧٥ دينار به مبلغ ١٠٠٠ دينار (مطابق قران) کاهش داده شدند و واحد پول "ريال" نام گرفت. در همان دوران پهلوی هم بعد از تورم‌های اقتصادی مختلف و رواج پول کاغذی، اسکناس‌های پنج ريالی و ده ريالی (يک تومانی) چاپ شدند.
تومان به عنوان واژه‌اي كه امروز كاربردي بيشتر از ريال، واحد پول رسمي دارد، از واژه تركي به معناي ده هزار وارد زبان فارسي شده است. تومان تا پيش از ١٣١٠ واحد پولي معادل با ١٠٠٠٠ دينار بوده است. پيش از آن ،حدفاصل سال‌هاي ١٧٩٨ تا ١٨٢٥ ميلادي تومان واحدي معادل ٨ ريال بوده است ، كه هر ريال خود معادل ١٢٥٠ دينار مي‌بوده. در اين دوران يك قران واحدي برابر ١٠٠٠ دينار يا يك دهم تومان بود. اما پس از سال ١٣١٠ هجري شمسي هر تومان با ١٠ ريال معادل شد و از آن پس "تومان"، عملا واحد پول غير رسمي در زندگي روزمره ايرانيان شد.
در دوره صفوی، شاه عباس شروع به ضرب يک سکه کرد به ارزش ٢٠٠ دينار يا دو محمودی. اين سکه به "عباسی" معروف شد و بسيار مورد استفاده قرار گرفت. در همين زمان، به علت رابطه پرتغال با ایران، سکه‌های پرتغالی در ايران رايج شد اين سکه‌ها "رئال" نام داشتند ( که هنوز هم واحد پول بعضی از مستعمرات سابق پرتغال، مثل برزيل است). اين واحد پول، بر مبنای وزنش، مطابق ١١٧٥ دينار گرفته شد و در ايران به اين اندازه خريده میشد.
سکه رئال پرتغال در ايران به عنوان ريال رواج پيدا کرد به این ترتیب دولت ايران دست به ضرب سکه‌های ريال زد که برای مبالغ بالا بکار می‌رفت. در اواخر قرن هجدهم ميلادی، نادرشاه افشار هم يک نوع سکه به ارزش ٥٠٠ دينار ضرب کرد که به اسم خودش "نادری" خوانده میشد، اما خيلی زود در فرهنگ عام به جای لفظ نادری، استفاده از لفظ "ده شاهی" (شاهی = پنجاه دينار و ده شاهی = پانصد دینار) رواج پیدا کرد.
در طول سلطنت قاجار، سکه‌های مورد استفاده در ايران، شاهی، صنار، عباسی، و ده شاهی بودند، و در اواخر دوره قاجار، سکه‌های هزار ديناری و دو هزار ديناری هم ضرب شدند. (يک قرانی و دو زاری). در ابتدای سلطنت پهلوی برای یک‌دست شدن واحد پول ایران، سکه‌های ريال بجای ١١٧٥ دينار به مبلغ ١٠٠٠ دينار (مطابق قران) کاهش داده شدند و واحد پول "ريال" نام گرفت. در همان دوران پهلوی هم بعد از تورم‌های اقتصادی مختلف و رواج پول کاغذی، اسکناس‌های پنج ريالی و ده ريالی (يک تومانی) چاپ شدند.
تومان به عنوان واژه‌اي كه امروز كاربردي بيشتر از ريال، واحد پول رسمي دارد، از واژه تركي به معناي ده هزار وارد زبان فارسي شده است. تومان تا پيش از ١٣١٠ واحد پولي معادل با ١٠٠٠٠ دينار بوده است. پيش از آن ،حدفاصل سال‌هاي ١٧٩٨ تا ١٨٢٥ ميلادي تومان واحدي معادل ٨ ريال بوده است ، كه هر ريال خود معادل ١٢٥٠ دينار مي‌بوده. در اين دوران يك قران واحدي برابر ١٠٠٠ دينار يا يك دهم تومان بود. اما پس از سال ١٣١٠ هجري شمسي هر تومان با ١٠ ريال معادل شد و از آن پس "تومان"، عملا واحد پول غير رسمي در زندگي روزمره ايرانيان شد.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند