فرض کنید یک ماشین بسیار خوب خریده اید که کارایی بسیار بالایی دارد. قابلیت های آن بسیار خوب و به طور کلی یک ماشین تمام عیار است. باز هم فرض کنید همسایه حسود شما در حالی که شما خواب هستید این ماشین را از هم باز می کند. صبح فردا شما خود را میان هزاران قطعه ریز خواهید دید و بسرعت متوجه می شوید این ماشین پیچیده دیگر برای شما کمترین کارایی را هم نخواهد داشت. این دنیای اینترنت بدون مرورگر است!
مرورگرهای وب بیشتر از آن که تعدادی صفحه های خالی به نظر برسند، به طرز وحشتناکی پیچیده هستند و کاملا می توانند واقعیت کدهای دیوانه کننده اینترنت را شکل داده و آن را به یک ظاهر ماتریس گونه تبدیل کنند؛ ظاهری که امروزه نمی توانیم بدون آن زندگی کنیم. ولی چگونه به اینجا رسیده ایم؟
موزائیک در سال ۱۹۹۳ (Mosaic)
اگر جزو اولین کاربران اینترنت درایران به شمار بیایید، حتما باید از موزائیک خاطراتی داشته باشید. برای بسیاری از افراد این اولین چیز ارزشمند در رایانه شان به شمار می رفت. این مرورگر که توسط دانشگاه مرکز ملی ایلینویز برای نرم افزارهای کاربردی ابرمحاسباتی توسعه داده شده بود هم درگستره وسیعی در دسترس بوده و هم از فناوری های روز بهره می برد. این اولین مرورگری بود که هم توانایی نمایش متن را داشت و هم تصویر. همچنین طرح بندی ای که در مرورگرهای امروزی استفاده می شود، اولین بار در این مرورگر به کار گرفته شد. این مرورگر در اجرای راحت در رایانه های مایکروسافت پیشگام بود که این موضوع باعث شد اینترنت در اولین سال های زندگی خود شکست نخورد. موزائیک برای سال ها محبوبیت خود را حفظ کرد و توانست به زمینه پیشرفتی برای مرورگرهای دهه ۹۰ تبدیل شود.
پیمایشگر نت اسکیپ در سال ۱۹۹۴ (Netscape)
جمله ای در آن روزها در مرورگری وب رایج بود: «این سایت اگر در نت اسکیپ دیده می شد، حتما بهتر نمایش داده می شد!» پیمایشگر نت اسکیپ تمام کارهایی را که موزائیک در آنها موفق بود می توانست بخوبی انجام دهد و البته تقریبا توسط همان تیم موزائیک توسعه داده شده بود. به همین دلیل و با هدایت سرگروه توسعه موزائیک، پیمایشگر نت اسکیپ توانست کارکرد موزائیک را بخوبی بهبود بخشد و اینترنت را به یک مکان پر از رنگ و البته پویا تبدیل کند. این مرورگر از بارگذاری صفحات به صورت لحظه به لحظه پشتیبانی می کرد و این قابلیت را نه تنها برای ارتباطات سریع سطح دانشگاهی، بلکه برای مودم های دیال آپ (Dial up ) با سرعت ۴/۱۴ کیلوبیت بر ثانیه که در دسترس عموم بود، ارائه کرد. این مرورگر در همه جا در دسترس بود؛ فقط کافی بود به اینترنت متصل باشید تا بتوانید از آن استفاده کنید. یک وبگرد در آن زمان دیگر چه چیزی می خواست؟
پیمایشگر نت اسکیپ ۳ در سال ۱۹۹۶
دو سال پس از انتشار اولین پیمایشگر نت اسکیپ، نسخه ای بیرون آمد که باعث شد اینترنت در همه جا حضور پیدا کند؛ چیزی که همه کاربران اینترنت از آن انتظار داشتند. آن سال ها برای نت اسکیپ بسیار هیجان انگیز بود چرا که ۷۵ درصد کاربرانی که وارد دنیای رو به گسترش آنلاین می شدند این کار را از طریق محصولات نت اسکیپ انجام می دادند.
البته پیمایشگر ۳ نسبت به نسخه ۲ خود موفقیت کمتری را کسب کرد، ولی در عوض توانست تا حدودی محبوبیت بیشتری به دست بیاورد؛ هرچند نتوانست خطاهایی را که در نسخه های قبلی به وجود آمده بود بخوبی و به طور کامل برطرف کند.
اینترنت اکسپلورر ۳ در سال ۱۹۹۶
دقیقا در همان سال و ماهی که پیمایشگر نت اسکیپ ۳ وارد کارزار شده بود، مایکروسافت توانست با اینترنت اکسپلورر ۳ اولین ورود خود را به این میدان که امروزه آن را «جنگ مرورگرها» می نامیم تجربه کند و بعد از آن نت اسکیپ دیگر هیچ گاه نتوانست خود را ترمیم کند.
پیمایشگر، مسلما تا آن زمان برترین محصول در این زمینه بود. به نظر می رسید مایکروسافت به کمی زمان نیاز داشت تا بتواند اینترنت را به طور کامل بفهمد و درک کند. به همین دلیل نسخه های ۱ و ۲ اکسپلورر کمتر از حد انتظار بودند. با وجود این یکپارچگی کامل آنها با ویندوز به مایکروسافت یک پایگاه مردمی خوب اعطا کرد. هنگامی که سومین نسخه نمایان شد (که همانند نسخه های قبلی خود هزینه ای برای کاربران نداشت و قابلیت های جدید زیادی مانند پشتیبانی از فایل های چندرسانه ای، اپلت های جاوا، کنترل های اکتیو ایکس (ActiveX) و افزونه هایی همچون میل اینترنتی را با خود آورده بود) بازی به سود مایکروسافت برگشت. پیمایشگر در اینترنت همه چیز بود، ولی قبل از پایان قرن کاملا فراموش شد.
فایرفاکس۰/۱در سال ۲۰۰۴
اینترنت اکسپلورر توانست قبل از شروع هزاره جدید، دنیای مرورگری را از آن خود کند و این انحصار را بعد از آن نیز ادامه داد؛ زیرا می توانست با محصولات خود مشتریانش را راضی نگه دارد. بعد از مدتی برخی کاربران دریافتند سنگینی اکسپلورر بیش از حد است و برخی دیگر نگران مسائل امنیتی آن بودند یا از این که این مرورگر به عنوان بخشی از ویندوز به کاربران «تحمیل» می شد، اظهار نارضایتی می کردند.
البته که تحمیل نشده بود، ولی هنگامی که یک رقیب تازه نفس و منبع باز در سال ۲۰۰۴ وارد میدان شد، این کاربران ناراضی توانستند جایگزین مناسبی پیدا کنند. اولین نسخه فایرفاکس که توسط موزیلا ارائه شد از حد ایده آل خیلی فاصله داشت، ولی گذر زمان آن را به یکی از اصلی ترین رقبای جنگ مرورگرها تبدیل کرد.
«پیش به سوی وبگردی! همه این کار را یاد گرفته اند پس بیایید با هم سافاری را تجربه کنیم!»
با این کلمات، برایان ویلسون، تفکر استیو جابز را تا ۴۰ سال بعد از معرفی اولین مرورگر اختصاصی اپل به جهان، موفقیت آمیز پیش بینی کرد. البته مشکل این است که تا این زمان سافاری به سمت محیط دسکتاپ حرکت نکرده است. ولی محیط های موبایل و دستگاه های متحرک، داستان دیگری دارند. جایی که آیفون ها و آیپدها و دیگر محصولات اپل بسیار محبوب هستند، سافاری موبایل فرمانروایی می کند و در دنیایی که روزبه روز درحال گسترش است، این یک مزیت فوق العاده محسوب می شود.
گوگل کروم در سال ۲۰۰۸
واقعیت این است که براحتی می توانیم یکی از آخرین نسخه های کروم را به عنوان مرورگر خود انتخاب کنیم. در این سال ها کروم راه خود را به سمت قله موفقیت هموار کرده و توانسته است اینترنت اکسپلورر و فایرفاکس را براحتی از سر راه خود بردارد و به پراستفاده ترین مرورگر جهان تبدیل شود. ولی بعد از ارائه تقریبا ۳۰ نسخه در عمر پنج ساله این مرورگر، هیچ کدام تاثیرگذارتر از اولین نسخه آن نبوده است.
گوگل تا مدت ها حتی نیازی به مرورگر احساس نمی کرد. پس از مدتی با به کار گرفتن بهترین توسعه دهندگان قبلی فایرفاکس، دستچین کردن بهترین کدها و استقرار موتور محبوب طرح بندی وب کیت، کروم را راه اندازی کرد. تا به امروز نیز کروم توانسته سبکی، سرعت و محبوبیت خود راحفظ کند. صعود این مرورگر بسیار چشمگیر است و اگر سیستم عامل گوگل کروم را نیز یک عامل در نظر بگیریم، پیشرفت این مرورگر وب در ابتدای راه است.
مرورگرهای وب بیشتر از آن که تعدادی صفحه های خالی به نظر برسند، به طرز وحشتناکی پیچیده هستند و کاملا می توانند واقعیت کدهای دیوانه کننده اینترنت را شکل داده و آن را به یک ظاهر ماتریس گونه تبدیل کنند؛ ظاهری که امروزه نمی توانیم بدون آن زندگی کنیم. ولی چگونه به اینجا رسیده ایم؟
موزائیک در سال ۱۹۹۳ (Mosaic)
اگر جزو اولین کاربران اینترنت درایران به شمار بیایید، حتما باید از موزائیک خاطراتی داشته باشید. برای بسیاری از افراد این اولین چیز ارزشمند در رایانه شان به شمار می رفت. این مرورگر که توسط دانشگاه مرکز ملی ایلینویز برای نرم افزارهای کاربردی ابرمحاسباتی توسعه داده شده بود هم درگستره وسیعی در دسترس بوده و هم از فناوری های روز بهره می برد. این اولین مرورگری بود که هم توانایی نمایش متن را داشت و هم تصویر. همچنین طرح بندی ای که در مرورگرهای امروزی استفاده می شود، اولین بار در این مرورگر به کار گرفته شد. این مرورگر در اجرای راحت در رایانه های مایکروسافت پیشگام بود که این موضوع باعث شد اینترنت در اولین سال های زندگی خود شکست نخورد. موزائیک برای سال ها محبوبیت خود را حفظ کرد و توانست به زمینه پیشرفتی برای مرورگرهای دهه ۹۰ تبدیل شود.
پیمایشگر نت اسکیپ در سال ۱۹۹۴ (Netscape)
جمله ای در آن روزها در مرورگری وب رایج بود: «این سایت اگر در نت اسکیپ دیده می شد، حتما بهتر نمایش داده می شد!» پیمایشگر نت اسکیپ تمام کارهایی را که موزائیک در آنها موفق بود می توانست بخوبی انجام دهد و البته تقریبا توسط همان تیم موزائیک توسعه داده شده بود. به همین دلیل و با هدایت سرگروه توسعه موزائیک، پیمایشگر نت اسکیپ توانست کارکرد موزائیک را بخوبی بهبود بخشد و اینترنت را به یک مکان پر از رنگ و البته پویا تبدیل کند. این مرورگر از بارگذاری صفحات به صورت لحظه به لحظه پشتیبانی می کرد و این قابلیت را نه تنها برای ارتباطات سریع سطح دانشگاهی، بلکه برای مودم های دیال آپ (Dial up ) با سرعت ۴/۱۴ کیلوبیت بر ثانیه که در دسترس عموم بود، ارائه کرد. این مرورگر در همه جا در دسترس بود؛ فقط کافی بود به اینترنت متصل باشید تا بتوانید از آن استفاده کنید. یک وبگرد در آن زمان دیگر چه چیزی می خواست؟
پیمایشگر نت اسکیپ ۳ در سال ۱۹۹۶
دو سال پس از انتشار اولین پیمایشگر نت اسکیپ، نسخه ای بیرون آمد که باعث شد اینترنت در همه جا حضور پیدا کند؛ چیزی که همه کاربران اینترنت از آن انتظار داشتند. آن سال ها برای نت اسکیپ بسیار هیجان انگیز بود چرا که ۷۵ درصد کاربرانی که وارد دنیای رو به گسترش آنلاین می شدند این کار را از طریق محصولات نت اسکیپ انجام می دادند.
البته پیمایشگر ۳ نسبت به نسخه ۲ خود موفقیت کمتری را کسب کرد، ولی در عوض توانست تا حدودی محبوبیت بیشتری به دست بیاورد؛ هرچند نتوانست خطاهایی را که در نسخه های قبلی به وجود آمده بود بخوبی و به طور کامل برطرف کند.
اینترنت اکسپلورر ۳ در سال ۱۹۹۶
دقیقا در همان سال و ماهی که پیمایشگر نت اسکیپ ۳ وارد کارزار شده بود، مایکروسافت توانست با اینترنت اکسپلورر ۳ اولین ورود خود را به این میدان که امروزه آن را «جنگ مرورگرها» می نامیم تجربه کند و بعد از آن نت اسکیپ دیگر هیچ گاه نتوانست خود را ترمیم کند.
پیمایشگر، مسلما تا آن زمان برترین محصول در این زمینه بود. به نظر می رسید مایکروسافت به کمی زمان نیاز داشت تا بتواند اینترنت را به طور کامل بفهمد و درک کند. به همین دلیل نسخه های ۱ و ۲ اکسپلورر کمتر از حد انتظار بودند. با وجود این یکپارچگی کامل آنها با ویندوز به مایکروسافت یک پایگاه مردمی خوب اعطا کرد. هنگامی که سومین نسخه نمایان شد (که همانند نسخه های قبلی خود هزینه ای برای کاربران نداشت و قابلیت های جدید زیادی مانند پشتیبانی از فایل های چندرسانه ای، اپلت های جاوا، کنترل های اکتیو ایکس (ActiveX) و افزونه هایی همچون میل اینترنتی را با خود آورده بود) بازی به سود مایکروسافت برگشت. پیمایشگر در اینترنت همه چیز بود، ولی قبل از پایان قرن کاملا فراموش شد.
فایرفاکس۰/۱در سال ۲۰۰۴
اینترنت اکسپلورر توانست قبل از شروع هزاره جدید، دنیای مرورگری را از آن خود کند و این انحصار را بعد از آن نیز ادامه داد؛ زیرا می توانست با محصولات خود مشتریانش را راضی نگه دارد. بعد از مدتی برخی کاربران دریافتند سنگینی اکسپلورر بیش از حد است و برخی دیگر نگران مسائل امنیتی آن بودند یا از این که این مرورگر به عنوان بخشی از ویندوز به کاربران «تحمیل» می شد، اظهار نارضایتی می کردند.
البته که تحمیل نشده بود، ولی هنگامی که یک رقیب تازه نفس و منبع باز در سال ۲۰۰۴ وارد میدان شد، این کاربران ناراضی توانستند جایگزین مناسبی پیدا کنند. اولین نسخه فایرفاکس که توسط موزیلا ارائه شد از حد ایده آل خیلی فاصله داشت، ولی گذر زمان آن را به یکی از اصلی ترین رقبای جنگ مرورگرها تبدیل کرد.
«پیش به سوی وبگردی! همه این کار را یاد گرفته اند پس بیایید با هم سافاری را تجربه کنیم!»
با این کلمات، برایان ویلسون، تفکر استیو جابز را تا ۴۰ سال بعد از معرفی اولین مرورگر اختصاصی اپل به جهان، موفقیت آمیز پیش بینی کرد. البته مشکل این است که تا این زمان سافاری به سمت محیط دسکتاپ حرکت نکرده است. ولی محیط های موبایل و دستگاه های متحرک، داستان دیگری دارند. جایی که آیفون ها و آیپدها و دیگر محصولات اپل بسیار محبوب هستند، سافاری موبایل فرمانروایی می کند و در دنیایی که روزبه روز درحال گسترش است، این یک مزیت فوق العاده محسوب می شود.
گوگل کروم در سال ۲۰۰۸
واقعیت این است که براحتی می توانیم یکی از آخرین نسخه های کروم را به عنوان مرورگر خود انتخاب کنیم. در این سال ها کروم راه خود را به سمت قله موفقیت هموار کرده و توانسته است اینترنت اکسپلورر و فایرفاکس را براحتی از سر راه خود بردارد و به پراستفاده ترین مرورگر جهان تبدیل شود. ولی بعد از ارائه تقریبا ۳۰ نسخه در عمر پنج ساله این مرورگر، هیچ کدام تاثیرگذارتر از اولین نسخه آن نبوده است.
گوگل تا مدت ها حتی نیازی به مرورگر احساس نمی کرد. پس از مدتی با به کار گرفتن بهترین توسعه دهندگان قبلی فایرفاکس، دستچین کردن بهترین کدها و استقرار موتور محبوب طرح بندی وب کیت، کروم را راه اندازی کرد. تا به امروز نیز کروم توانسته سبکی، سرعت و محبوبیت خود راحفظ کند. صعود این مرورگر بسیار چشمگیر است و اگر سیستم عامل گوگل کروم را نیز یک عامل در نظر بگیریم، پیشرفت این مرورگر وب در ابتدای راه است.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند